- Βαλέτα
- (Valletta). Πόλη (περ. 9.200 κάτ.) και πρωτεύουσα της Μάλτας, ένα από τα καλύτερα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου, επειδή το στόμιό του προστατεύεται από τους ΒΑ ανέμους με δύο κυματοθραύστες και το μήκος του φτάνει τα δύο χλμ. Στη νότια ακτή του λιμανιού σχηματίζονται πέντε μικρότερα (Μπίγκι, Κάλκαρα, Ναυστάθμου, Γαλλικό και Μαρσά) που αποτελούν και τον μυχό του. Η πόλη οχυρώθηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες της Ρόδου το 1530, όταν ο Κάρολος Κουίντος τους εκδίωξε από τη Ρόδο και τους παραχώρησε, ως αντάλλαγμα, την εξουσία της Μάλτας. Η Β. είναι χτισμένη αμφιθεατρικά, έχει ωραία ρυμοτομία και πλήθος μνημείων, που προσδίδουν στη φυσιογνωμία της πόλης έναν παλαιικό τόνο και μια χαρακτηριστική γραφικότητα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Ιωάννη, που χτίστηκε το 1576 και περιλαμβάνει τα μνημεία των Μεγάλων Μαγίστρων και των ιπποτών του τάγματος καθώς και πολλά παρεκκλήσια. Στο πέμπτο μάλιστα παρεκκλήσι, που είναι αφιερωμένο στη Θεοτόκο, βρίσκονται κρεμασμένα, μπροστά στην εικόνα της, τα κλειδιά των πυλών των πόλεων, που είχαν κυριεύσει κατά καιρούς από τους Τούρκους οι Ιωαννίτες ιππότες. Εξάλλου, στα υπόγεια του ναού έχουν τοποθετηθεί οι σαρκοφάγοι των Μεγάλων Μαγίστρων, όπως του Βιλιέ ντε λ’ Ιλ ντ’ Αντάμ και του Λα Βαλέτ, από τον οποίο ονομάστηκε και η πόλη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γραφικότητα της πόλης επιτείνεται από τη μετατροπή των ηφαιστειογενών βράχων που την περιβάλλουν σε ολάνθιστους κήπους, με την επιχωμάτωση των κοιλοτήτων που αφήνει η εξαγωγή των γνωστών πλακών της Μάλτας.
Dictionary of Greek. 2013.